Bor İçeren Şeffaf Hibrit Kaplamaların Nötron Kalkanlama Özellikleri
Hazırlayan: Memet Vezir Kahraman, Yusuf Mülazim, Nilhan Kayaman Apohan
Marmara Üniversitesi, Kimya Bölümü
Proje Özeti:
Dünyadaki önemli bor yatakları Türkiye, ABD ve Rusya’da bulunmaktadır. Bor rezervleri
ile ilgili yapılan çalışmalarda tespit edilen değerlere göre toplam rezervin yaklaşık %
63’ü ülkemizde bulunmaktadır. Ancak ülkemizde bora gereken önem verilmediği için,
bora dayalı ya da bor kullanan endüstrilerde Türkiye neredeyse dışa bağımlıdır. Doğada
Bor, 10B (%18,8) ve 11B (%81,2) şeklinde iki izotopu halinde bulunur. Bor minerali
nükleer araştırmalarda genellikle koruma ve temizleme amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Atom reaktörlerinde borlu çelikler, bor karbürler ve titan- bor alaşımları kullanılır.
Paslanmaz borlu çelik, nötron absorbanı olarak tercih edilmektedir. Yaklaşık her bir
bor atomu bir nötron absorbe etmektedir. Atom reaktörlerinin kontrol sistemleri ile
soğutma havuzlarında ve reaktörün alarm ile kapatılmasında (10B) bor kullanılır.
Bu çalışmada sol-jel tekniği ve UV ışınları yardımıyla sertleştirilerek hazırlanan
10B ve 11B içeren, pleksiglass üzerine uygulanan hibrit kaplamaların nötron
tutma özellikleri incelenmiştir. Hazırlanan kaplamaların kalınlığı 30 μm olup şeffaf
görünüme sahiptir. Nötron tutma deney sonuçları Bor içeriğiyle paralel olarak başarılı
performans göstermiştir. Şeffaf görünümlü nötron tutma özelliğine sahip kaplamalar,
radyoaktif işlemlerle uğraşan personelin radyasyonda korunarak çalışmalarını
gerçekleştirebilmesi için potansiyel bir kalkan görevi yapma potansiyeli olacağı
düşünülmektedir[1,2]. .