Hastane Bakterilerine Karşı Uzun Süreli Savunma Gösteren Ticari Boya Geliştirilmesi
Hazırlayan: Rıdvan SAY, Anadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi Kimya Bölümü,
Özlem BİÇEN ÜNLÜER, Anadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi Kimya Bölümü,
Rasime ÖZİÇ, Anadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü / Gülnur DÖNMEZ,
Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyokimya Ana bilim Dalı, Kimya Bölümü,
Arzu ERSÖZ, Anadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi Kimya Bölümü
Proje Özeti:
Son yıllarda araştırmacıların boya endüstrisi alanında çalışmalarını yoğunlaştırmasıyla
birlikte günlük hayatı kolaylaştıracak son derece önemli gelişmeler elde edilmektedir.
En önemli uygulama alanı ise antibakteriyel ajan kullanımı sayesinde antibakteriyel
özellik taşıyan boyaların üretimidir. Bu proje kapsamında, mikroorganizmaların
çoğalmasını engelleyecek bir teknoloji geliştirmek amacıyla ticari boyalar nanolizostafin
ile muamele edilerek boyaların hastane mikroplarına karşı antibakteriyel özellik
kazanması sağlanmıştır. Lizostafin, gram negatif bakteriler olan stafilokokların hücre
duvarını parçalar ve üremelerine engel olur. Enzimlerin genel özellikleri incelediğinde
sahip oldukları kırılgan yapıları nedeniyle boya yüzeyinde kalıcılıkları sınırlıdır. Bu
dezavantaj, enzim gibi protein moleküllerinin raf ömrünü ve tekrar kullanılabilirliklerini
sağlayan bir buluş olan ve tarafımızdan geliştirilen ANADOLUCA yöntemiyle aşılmıştır.
Proje kapsamında deneysel çalışmalarda iki farklı yöntem uygulanmıştır. İlk yöntemde
ticari boya içerisine ANADOLUCA metoduyla sentezlenen nanolizostafin doğrudan
eklenmiştir. Diğer yöntemde ise ticari boya içerisine silan tabanlı modifikasyon
uygulanarak nanolizostafin boyaya tutturulmuştur. Daha sonra bu karışım tahta, metal,
cam, sıvanmış duvar yüzeyine uygulanmıştır.. Antibakteriyel boyaların etkinlik analizleri
Staphylococus aureus ve Escherichia coli bakteri ile yapılan mikrobiyal testleriyle kontrol
edilmiş ve 6 ay boyunca bakteri üremesi gözlenmemiştir. Su bazlı plastik ticari boyalara
uygulanan bu teknolojinin, ufak değişikliklerle diğer boya çeşitlerine (saten, yağlı boya,
solvent boyalar, vb.) de uygulanması öngörülmektedir. Antibakteriyel özellik taşıyan
ticari boyaların boya sanayinde kullanılmaya başlanmasıyla birlikte günlük yaşamda
her alanda kolaylık sağlayacaktır. Hastanelerin iç cephelerine, çeşitli demirbaşlara
uygulanması sonucunda bakteri ve mikroplardan kaynaklanan komplikasyonlar ortadan
kalkarak, sürdürülebilir steril bir ortam sağlanmış olacaktır. Sağlayacağı bir diğer
avantaj ise evlerin iç cephelerinin sterilizasyonun yanı sıra ahşap mobilya, yüzeyi boya
ile kaplı metal eşyaların, beyaz eşyaların yüzeyinde bulunan zararlıların üremelerinin
engellenmesiyle hijyenik ortama çaba sarf etmeden yaşamımızın odağında yerini
alacak ve hayatımızı kolaylaştırmaya devam edecektir.