KIZILÇAM KABUĞUNDAN OPC (Oligomeric Proanthocyanidin, antioksidan), BOYAR MADDE, REÇİNE VE DİĞER ETKEN MADDELERİN ELDESİ VE ENDÜSTRİYEL AMAÇLI KULLANIMI
Hazırlayan: Prof. Dr. Nazan DEM‹R (Muğla Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü 48000
MUĞLA) Prof. Dr. Yaşar DEM‹R (Muğla Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü 48000
MUĞLA)
Proje Özeti:
Kızılçam (Pinus brutia, Turkish Pine), çamgiller (Pinaceae) familyasından Akdeniz’e
özgü 5-20 m. boylarında hızlı büyüyen kalın dallı bir çam türüdür. Yunanistan’ın
doğusundan başlar ve Girit, Kıbrıs, Türkiye, Suriye, Irak, Lübnan ve Ürdün’de yayılır.
Türkiye’de en geniş yayılışını yapmaktadır. Türkiye’de Kızılçam ormanlarının toplam
alanının 5 milyon 500 bin hektar olup, yurdun güney ve batı kesimlerinde yaygın olarak
görülmektedir. Bu potansiyeli ile Türkiye dünyanın en çok kızılçamına sahip ülkedir.
Türkiye’de kızılçam üretimiyle her yıl yaklaşık olarak 250-300 bin ton metreküp
kızılçam kabuğu oluşmaktadır ve bunun net bir değerlendirilme prosedürü yoktur. Çam
kabuğu çok miktarda etken madde içerir ve bunun endüstriyel ölçekte değerlendirilmesi
şehir ve ülke ekonomisine ciddi bir girdi sağlayabilir. Bu projede ciddi bir kızılçam ağacı
potansiyeline sahip Muğla ilinin orman işletmesinden sağlanacak olan kızıl çam ağaç
kabuğundan başta çok güçlü bir antioksidan olan OCP(Oligomeric Proantho Cyanidin)
olmak üzere, boyar maddelerin, reçinenin ve bazı etken maddelerin izole edilmesi
ve prosedürün endüstriye uyarlanabilecek şekilde yapılması planlanmaktadır. Bu
şekilde il ve ülke ekonomisine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. KAPSAM: Kızılçam
ağaçlarının kabuğundan elde edilen ve ‘OPC’ diye isimlendirilen ürünün kilosu piyasada
800 lira ile bin lira arasında değişmekte, ilaç ve tekstil sektöründe yoğun olarak
kullanılan kullanılmaktadır. C vitamininden 18-20, E vitamininden 40-50 kez daha güçlü
olan OPC’nin en çok kızılçam kabuğunda bulunmaktadır. OPC’nin en önemli özelliği
kan yağının ve kolesterolün oksitlenmesini önlemeye çalışmasıdır. Kısaca, OPC kan
yağının ve kolesterolün serbest radikaller tarafından oksitlenmesine engel olmakta
(antioksidan) ve bu sayede kalp damarlarında yağ birikimine engel olabilmektedir.
Fransa’da üzüm çekirdeği ve çam ağacı kabuklarının karışımından elde edilen OPC
zayıf kan damarlarının tedavisi için onaylanmış bitkisel bir ilaçtır. Bir maddenin boyar
madde olarak kabul edilebilmesi için renkli olması ve elyafla sıkı sıkıya birleşmesi
gerekir ki bu madde(OPC) bu özelliği de taşımaktadır. Kızılçam kabuğundan boyar
madde ayırmak da mümkün görünmektedir. Reçine çam kabuğunda olması mümkün
bir üründür ve endüstriyel öneme sahiptir. Daha önce dünyada söz sahibi olan tekstil
sektörümüz son yıllarda çeşitli nedenlerle bu sektörde gerilemek zorunda kalmış gibi
görünmektedir. Sektör, bünyesinde kullanılan boyar maddelerin üreticisi değildir ve
kullanılan boyar maddelerin yaklaşık yüzde 95’i ithal edilmektedir. Bunların tamamına
yakını, sentetik esaslı boyar maddelerdir. Son yıllarda tekstil ürünleri için, satın alma
gücü yüksek müşteri kitlesi tarafından hijyenik ve doğal boyalarla boyanmış ürünlere
olan talepler artmıştır. Doğal boyar maddeler bitkisel ve hayvansal kaynaklardan elde
edilebildiğinden sağlık açısından risk içermedikleri gibi, bazılarının mikroplara karşı
etkili olduğu da bilinen bir şeydir...