Nanokristal Teknolojisi Kullanılarak Suda Çözünürlüğü Zayıf Olan Ezetimibin
Biyoyararlanımının Artırılması
Hazırlayan: Tuğba Gülsün İnal, Hacettepe Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmasötik
Teknoloji Anabilim Dalı / Reyhan Neslihan Gürsoy, Hacettepe Üniversitesi, Eczacılık
Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı / Levent Öner, Hacettepe Üniversitesi,
Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı
Proje Özeti:
Dünya Sağlık Örgütü kalp ve damar hastalıklarının birinci sırada yer alan ciddi bir
insanlık sorunu olduğunu bildirmiştir. Yapılan çalışmalarda ülkemizde yaklaşık 8
milyondan fazla insanın kan lipit düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ezetimib,
ince bağırsaktan safra ve diyete bağlı kolesterolün emilimini engelleyerek lipit düşürücü
etki gösteren ilk ilaçtır. 2002 yılında Amerika’da tek başına veya statinlerle kombine
halde kullanılmak üzere onay almıştır. Ezetimibin piyasada 10 mg’lik tabletleri (Zetia®,
Ezetrol®) ve simvastatin ile kombinasyonu bulunmaktadır (Vytorin®). Ezetimibin etki
mekanizması diğer kolesterol düşürücü ilaçlardan farklıdır, ince bağırsaktan kolesterol
emilimini inhibe ederek kan kolesterol seviyesini düşürür. Ezetimib, Biyofarmasötik
Sınıflandırma Sistemine göre Sınıf II bir ilaç olup, düşük çözünürlüğe ve yüksek
geçirgenliğe sahiptir. Çözünürlük sorunundan dolayı biyoyararlanımı düşüktür. Buna
bağlı olarak da uygun formül yapılmazsa etkililiğinde de azalma beklenir. Bu projede,
ezetim ibnanokris tallerinin hazırlanması ile ezetimibin partikül büyüklüğünün kristal
yapısının korunarak azaltılması ve buna bağlı olarak çözünürlüğünün ve çözünme
hızının dolayısıyla biyoyararlanımının artırılması amaçlanmıştır. Ayrıca, ezetimibin
biyo yararlanımının artırılmasının sonucu olarak daha düşük dozda tedavi mümkün
olabilecektir ve yan etkisinin azalabileceği düşünülmektedir. Bu projede, ezetimibin
bilyalı değirmen, yüksek hızda homojenizasyon ve ultrasonikasyon gibi yöntemler
kullanarak nanokristalleri hazırlanmıştır. Ezetimib ve yüzey etkin madde olan
Pluronic F 127’nin sudaki süspansiyonu hazırlanmıştır. Bu süspansiyon yukarıda adı
geçen yöntemler kullanılarak öğütülmüş veya homojenize edilmiştir. Daha sonra da
dondurarak kurutularak toz haline getirilmiştir. Ezetimib yerine ezetimib nanokristalleri
ile tabletler hazırlanmıştır ve nanokristal içeren tabletlerin çözünme hızının piyasada
bulunan Ezetrol®’e göre arttığı tespit edilmiştir. Projede uygulanan nanokristal
hazırlama yöntemlerin hepsinin ortak noktası; basit, tekrarlanabilir sonuçlar veren,
endüstriye uygulanabilir, düşük maliyetli olması ve sadece tek cihaz kullanılmasıdır.
Bu proje, TÜBİTAK (1001- 107S216) tarafından desteklenmiştir ve bu proje ile ulusal ve
uluslararası patent başvurusu yapılmıştır (TR2010/000106).