HESPERİDİN VE TÜREVLERİNİN TASARIMI, DERİDEN PENETRASYONU VE ANTİİNFLAMATUVAR ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Hazırlayan: Ebru Altuntaş, Gülgün Yener, Melike Üner, Ümit Gönüllü
İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, Beyazıt 34116
İstanbul-Türkiye
Proje Özeti:
Hesperidin (HS), citrus türlerinde yüksek miktarda bulunan bir flavonon glikozittir. En
çok turunçgillerin kabuğundaki beyaz kısımda bulunur. Yeşil sebzelerde de bulunan
HS’nin antioksidan, iltihap kurutucu, yağ çözücü, damarları koruyan, anti-kanser ve
kolestrol düşürücü etkileri vardır. Fosfolipaz A2, lipoksigenaz, HMG-CoA reduktaz ve
siklo oksijenaz gibi enzimleri inhibe ederek antioksidan ve antiinflamatuvar etkiler
gösterir. Kılcal damarların geçirgenliğini azaltarak damar sağlığını önemli ölçüde
etkiler. HS’nin, antihistaminik ve antipiretik etkileri de rapor edilmiştir. Yumurtalıkları
alınmış fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, diyetlerine HS eklenen farelerin yağ
ve kolestrol oranlarının düştüğü, ayrıca HS’nin kemik yıkımından sorumlu osteoklast
miktarını düşürerek kemik erimesini durdurduğu saptanmıştır. Genellikle, HS’nin de
içinde yer aldığı citrus bioflavonoidlerinin son derece güvenli olduğu, hatta hamilelikte
bile kullanıldığında hiçbir yan etki göstermediği literatürde geçmektedir.
Son yıllarda etkin maddelerin uygulanmasında derinin uygun ve birçok durumda
avantajları olan bir geçiş yolu olduğu gerçeği dikkate alınmakta ve bu konuda dünyanın
her yerinde birçok bilimsel çalışma yapılmaktadır. İlaç üreticilerinin de ilgisinin günden
güne artması ve bu preparatlar ile hastanın tedaviye uyuncunun yüksek olması,
deriye uygulanan topikal preparatların kullanımını her geçen gün daha yaygın hale
getirmektedir. Özellikle fiziksel travmalar gibi durumlarda ağrı, inflamasyon ve ödemin
olduğu bölgeye antiinflamatuvar ilaçların topikal yolla uygulanması ile ilacın deriden
penetrasyonu ve hızlı rahatlama söz konusu olur.
Bu çalışmada antiinflamatuvar etkiye sahip HS’nin ve türevlerinin deriye uygulanmak
üzere topikal preparatlarının tasarımı yapılmaktadır. Hazırlanan formülasyonlardan HS
ve türevlerinin salınarak deriden emiliminin araştırılmasında, in vitro ve feda edilen
Wistar Albino sıçanlardan alınan deriler kullanılarak ex vivo çalışmalar yapılacaktır.
Böylece, HS ve türevlerinin sıçan derisinden penetrasyonu ve formülasyonların salım
özellikleri araştırılacaktır. Bu çalışmanın ardından, deriden en iyi geçiş profiline sahip
preparatlar seçilerek, pençelerinde ödem oluşturulan sıçanlarda antiinflamatuvar
etkinliğin test edilmesi için in vivo çalışmalar yapılacaktır...