Işıkduyarlı Bileşikler; Işık İle Ağartma ve Antimikrobiyal Kullanımı
Hazırlayan: Pınar Şen, Salih Zeki Yıldız
Sakarya Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü
Proje Özeti:
Yeni antimikrobiyal bileşikler, giderek büyüyen bakteriyel dirençten dolayı büyük önem
taşımaktadırlar.
Bu sorun organik yada inorganik yüzeylerin, mikroorganizmalardan, özellikle bakteriler,
korumak için suda çözünür bileşikler ile etkileştirilmesi ile giderilmektedir. Bu tür
proses uygun bir dalga boyundaki ışık altında, oksijen ve su varlığında ışığa duyarlı
bir bileşiğin mikroorganizmalar ile imha edilmesi esasına dayanmaktadır. Bu proses,
kullanılan bileşiklerin fotonları absorblaması ve reaktif oksijen türleri oluşturması
yeteneğinin bir ölçüsüdür.
Çok sayıda gram-negatifve pozitif bakterilerin fotodinamik etki için duyarlı oldukları
gözlenmiştir. Bu yaklaşımın ile önemli virulans faktörlerin inhibe edilebildiği
yayınlanmıştır. Bununla ilgili olarak, gram-pozitif ve gram-negatif bakterilere karşı
ftalosiyaninlerin fotodinamik aktivite olarak genelleştirilen antimikribiyal ve antiviral
etkinlikleri gözlenmiştir.
Çeşitli suda çözünür singlet oksijen üretebilen, özellikle spesifik merkez atomu
bulunduran ve ışık-duyarlı olarak davranan bileşikler (photoavtivators) antimikrobiyal
olarak kullanımının yanı sıra, tekstil ve sert yüzeylerde lekeleri gidermek için ışıkla
ağartıcı moleküller olarak da kullanılabilmesi mümkündür.
Grubumuz yaptığı çalışmalarla singlet oksijen üretme özelliğine sahip suda çözünebilen
ftalosiyanin türevleri sentezlemektedir. Bu bileşikler konu ikle ilgili kimya literature
için yeni bileşiklerdir. Hazırlanan bileşiklerin sinlet oksijen üretme verimleri yapılan
spektroskopik çalışmalarla ölçülmektedir. Hazırlanan bileşiklerden yüksek verime
sahip olan türleri. Işıkla antimikrobial uygulamar için harılanacak yüzey temizleyici
formüllerinde kullanılacak ve mikroplara karşı olan etkinlikleri tespit edilecektir. Ayrıca
bu tür suda çözülebilen fatalosiyanin türlerinin leke giderme özellikleri de mevcuttur.
Bu doğrultuda sentezlenmiş ftalosiyanin türleri kullanılarak hazırlanan formüller
farklı lekeler için denenecek ve leke çıkarma özellikleri değerlendirilecektir.
Bu proje sayesinde kimyasal kalıntı bırakmayan antimikrobial özellikli yüzey temizleyici
ve leke giderici ürünler üretmek mümkündür.