ORAL HİJYEN İÇİN AĞIZ BOŞLUĞUNA PÜSKÜRTÜLEREK UYGULANAN ADA ÇAYI EKSTRESİ YÜKLÜ NANOYAPILI LİPİT TAŞIYICILAR
Hazırlayan: Melike ÜNERa, Rainer H. MÜLLERb
aİstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı 34116 Beyazıt,
İstanbul/TÜRKİYE
bDepartment of Pharmaceutics, Biopharmaceutics and NutriCosmetics, Freie Universität
Berlin, Berlin/ALMANYA
Proje Özeti:
Ada çayı, Salvia officinalis L. (Lamiaceae) isimli bitkinin kurutulmuş yapraklarıdır. Ada
çayının antibakteriyel, fungustatik, virüstatik, astrenjan, öpeptik, anti-inflamatuvar,
antioksidan ve spazmolitik olmak üzere birçok biyolojik etkisi vardır. Ada çayı ekstresi
(AE), başlıca %33-37 oranında diterpenfenol, %17 oranında karnosol ile karnosik asit,
<%5 oranında eterik yağ ve <%4 oranında bitkisel yağ içerir. AE, yıllardır solunum
sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılan ürünler ile ağız boşluğu ve boğaz
hastalıklarında kullanılan ağız suları ve gargaralarda %0.1-1.0 oranında yer almaktadır.
Biyolojik etkilerinden ve tıbbi bitkilere artan ilgiden dolayı AE’ye de son yıllarda artan
bir ilgi vardır.
Bu çalışmanın amacı ağız bakımında kullanılmak üzere AE yüklü nanoyapılı lipit
taşıyıcıların (NLT) hazırlanmasıydı. Böylece, AE’nin ağız boşluğunda uzun süre
kalabilen nanopartiküllerden uzun sürede salımı amaçlanmıştır. Dekspantenol (DP)
ve klorhekzidin diglukonat (KHD) da formülasyonlara ilave edildi. DP (Provitamin B5),
özellikle hücre zarını rejenere ve stabilize etmek amacıyla oral bakım ürünlerine ilave
edilmektedir. Çünkü DP, hücre metabolizması, yağ asidi biyosentezi ve glukojeneziste
yer alan pantotenik asidin (Vitamin B5) prekürsörüdür. Bu nedenle, ürünlere DP’ün
ilavesi ile oral boşluğun bakımının desteklenmesi sağlanır. KHD düşük oranlarda
bakteriyostatik, daha yüksek oranlarda bakterisidal etkili antimikrobiyal bir maddedir.
Genellikle plak oluşumunun önlenmesi ve diş eti iltihabının tedavisinde ağız çalkalama
işleminde kullanılmaktadır.
AE içeren NLT formülasyonları, yüksek basınçlı homojenizasyon tekniği ile hazırlandı.
Formülasyonlar, sağlıklı gönüllüler üzerinde ağız boşluklarına püskürtülerek test
edildi. Nanoemülsiyonlar da aynı teknik kullanılarak, aynı koşullarda hazırlandı. Bu
formülasyonlar da mukayese için testlere dahil edildi.
NLT, oral boşluğa da uygulanmaya müsait olan ve gelecek vadeden kolloidal taşıyıcı
sistemlerdir. Bu sistemlerin üstünlük ve yararları yıllardır rapor edilmektedir. Bu
nedenle, dünyanın her yerindeki çeşitli araştırma grupları ve endüstrinin bu sistemlere
olan ilgisinde artış gözlenmektedir. NLT ile kararlı olmayan bileşiklerin kimyasal
kararlılığı temin edilebilmektedir. Bu sistemlerin hazırlanmasında kullanılan lipit
ve yüzey etkin maddelerin zararsızlıklarına dair onayları vardır...