KOLAY VE BASİT BİR YOLLA SOĞUK SUDA ÇÖZÜNEN SOYA YAĞI POLİMERİ ÜRETİMİ
Hazırlayan: Baki HAZER, Merve ACAR
Kimya Bölümü, Bülent Ecevit Üniversitesi, 67100 Zonguldak
Proje Özeti:
Son yıllarda plastik hammaddesi olarak ucuzluğu (tonu 800-900 dolar civarında),
tekrar tekrar kolayca doğadan üretilebildiği ve doğaya atık olarak bırakılınca kolayca
biyobozunup toprağa karışabildiği için çoklu doymamış bitkisel yağlar-özellikle SOYA
yağı (Şekil 1)- plastik malzeme üretiminde hammadde olarak kullanılmaya başlandı.
Araştırma grubumuz soya yağını çok kolay ve çok ucuz bir yolla ve hiçbir katalizör ve
dışarıdan enerji istemeyen otoksidasyon yoluyla polimerleştirerek mumumsu bir
polimere dönüştürdü (Şekil 2). Bu peroksit grupları içeren soya yağı polimeri başlatıcı
olarak kullanılarak bazı vinil monomerlerinin graft kopolimerleri elde edildi [1, 2].
Şekil 1. Soya yağı. Şekil 2. Soya yağı polimeri.
Daha önceki Fe(III) katalizörü ve etanol kullanarak yaptığımız kısmi hidroksilleme ile
ancak suda şişebilen soya yağı polimeri elde edebilmiştik [3]. Bu çalışmada soya yağı
polimerini dietanol amin ile reaksiyona sokarak epoksit, hidro peroksit ve peroksit
gruplarını hidroksil gruplarına dönüştürdük [4]. Böylece hidrofobik olan soya yağı
yüksek oranda hidrofilik ve soğuk suda çözünebilir, hidroksillenmiş soya polimerine
dönüştürüldü (Şekil 3). Soya yağı polimeri, suda çözünen hidroksillenmiş soya polimeri
ve onun sulu çözeltisi aşağıda görülmektedir (Şekil 4).