Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Ve Atık Mineral Yağların Hidrokarbon Kaynağı Olarak Değerlendirilmesi
Hazırlayanlar:Jale Yanik, Suat Uçar
Proje Özeti
Bazı tehlikeli atıkların çevreye dost ve sürdürülebilir teknolojiyle katma değeri yüksek ürünlere dönüştürmektir. Dönüştürülen atıklar; ömrünü tamamlamış lastikler (ÖTL) ve atık makina yağlarıdır. Çalışmada bir rafineri prosesi olan ısıl parçalama işlemi (Piroliz) uygulanarak atıklardan sıvı, katı ve gaz ürünler elde edilmiştir. Ürün verim ve kalitesine, piroliz sıcaklığının ve atık lastik tipinin (Oto lastiği ve kamyon lastiği) etkisi incelenmiştir. Atık araba lastiklerinin tek başına ısıl bozunmasıyla elde edilen sıvı ve katı ürünlerin verimi ve bileşimleri lastik türüne göre çok farklanma göstermiştir. Katı formdaki ÖTL’nin parafince zengin petrol hidrokarbonları (Atık makina yağı) ile beraber ısıl bozundurulmasında, sinerjik bir etki gözlenmiştir. Sıvı petrol hidrokarbonları, gerek ısı transferini kolaylaştırmış, gerekse elde edilen sıvı ürünün yakıt karekterini artırmıştır. Ömrünü tamamlamış lastiklerden elde edilen sıvı ürünün, ticari sıvı yakıtlar gibi belli kaynama noktası aralığında hidrokarbon karışımı olmayıp belli tip hidrokarbonlarca zengin ve yüksek kükürt içerikli olduğu saptanmıştır. Oysa, atık lastiklerin atık makina yağı ile beraber ısıl bozundurulmasında elde edilen sıvı üründe homojen bir hidrokarbon dağılımı ( 55-65 nafta gaz yağı içeren) saptanmıştır ve kükürt icerigi de daha düşük bulunmuştur. Propan ve bütan gazlarınca zengin piroliz gazlarında kükürt (H2S) içeriğinin de yüksek olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak bu calışmada, atık petrol türevlerinden orta sıcaklıklarda gerçekleştirilen piroliz işlemiyle yakıt olarak kullanılabilir gaz ve sıvı ürünler elde edilmiştir. Gerekli enerjinin proses ürünlerinden biriyle karşılanması enerji maliyetini düşüreceğinden, endüstriyel uygulama durumunda proses daha cazip hale gelecektir. Ayrıca sıvı formdaki yağ atıkların piroliz ortamında olması, ısı iletimini kolaylaştıracağı için enerji tasarrufu sağlayacaktır.