Mısır Koçanından Elde Edilen Ksilanın Mannich Modifikasyonu İle Antimikrobiyal Ksilan Sentezi
Hazırlayan: Cüneyt H. Ünlü, Meltem Kutlu, Oya G. Atıcı
İTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü
Proje Özeti:
Mısır koçanı yağ ve nişasta üretimi sonucunda açığa çıkan endüstriyel bir atıktır. Kuru
ağırlığının %25-30 kadarı polianhidroksiloz ana zincirine sahip bir heteropolisakkarit
olan ksilandan oluşur [1]. Ksilan mısır koçanından oksidatif alkali koşullar altında
yüksek oranda ele geçirilebilir. İlaç, gıda, tekstil, vb. alanlarda uygulamalara sahip olan
ksilan suda çözünebilir [2-3].
Mannich reaksiyon aktif hidrojen taşıyan bileşiklerin, formaldehit ve aminlerle
kondenzasyona uğratılmasıyla aktif hidrojenin bulunduğu karbonda bir aminometilasyon
gerçekleşmesidir [4]. Amin grubu içeren bileşiklerin antimikrobiyal etkilerinin olduğu
bilinmektedir. Yaptığımız çalışmada, mısır koçanından elde edilen ksilan ile Mannich
reaksiyonları gerçekleştirilip, böylece antimikrobiyal amaçlanmıştır.
Elde edilen modifiye ksilanların azot miktarına, Mannich kapasitesine ve molekül
ağırlığına bakıldı. En uygun modifikasyon koşullarında ise azot miktarının %4.6,
klor tutma kapasitesinin %2.7 olacak şekilde arttığı, molekül ağırlığının ise akış
karakterinin değişmesi sebebiyle viskometrik olarak belirlenemeyeceği saptandı. Elde
edilen modifiye ksilanın yüzey aktif madde olarak kullanımı ve film oluşturma özellikleri
nedeniyle farklı kullanım alanları bulabileceği düşünülmektedir.