Medikal Amaçlı Radyoaktif Uygulamalarda Kullanıma Elverişli Kurşun İçermeyen Teknik Tekstillerin Geliştirilmesi
Hazırlayan: Hilal Esen, Mehmet Vezir Kahraman
Marmara Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Göztepe Kampüsü, 34722,
Kadıköy-İstanbul
Proje Özeti:
Radyasyon bir canlı hücresi tarafından soğrulduğunda soğurma sonucu hedef
moleküllerde iyonlaşma ve uyarılmalar meydana gelebilir. Biyolojik hasarların başlatıcı
olayları olan bu iyonlaşmalar hücrenin genetik bilgilerini taşıyan DNA zincirlerinde
kırılmalara ve hücre içerisinde kimyasal toksinlerin üremesine neden olabilir. Cilt
yanıkları, katarakt, kanser, kısırlık, ölüm ve genetik etkiler ile kendini gösteren biyolojik
hasarların önüne radyasyondan koruyucu önlemlerle geçilebilir. Tıbbi, mesleki ve diğer
sebeplerden dolayı maruz kaldığımız radyasyon dozu alınabilecek en düşük düzeye
indirgenmelidir. Radyasyondan korunmada en etkili yöntem kurşunla zırhlamadır.
Ağır oluşu ve fonksiyon azlığı nedeniyle radyasyondan korunmada farklı yöntemler
araştırılmaktadır.
Önceki çalışmalarımızda ve aynı zamanda literatürde rapor edilen çalışmalarda;
borun nötron ve x-ışını radyasyon kaynaklarına karşı etkili bir bariyer-kalkan görevi
yaptığı belirtilmiştir. Bu projede radyasyondan korunmada kullanılabilecek bor içeren
tekstil ürünlerinin hazırlanması planlanmaktadır. Bor bileşiklerinin 10 ve 11 izotopları
ve sadece borun 10 izotopu kullanılarak radyasyondan korunma amaçlı tekstiller
hazırlanacaktır. Projede temel amacımız, bor içeren testil ürünleri yardımıyla tolere
edilebilen (tahammül edilebilen) radyasyon dozunun sağlanması ve böylece radyasyon
uygulamalarında çalışan personelin ve hastaların minium dozda radyasyona maruz
kalmalarını sağlamaktır. Bor kullanılarak geliştirilecek olan bariyer özellikli tekstiller,
muadili kurşun içerikli ürünlere göre daha hafif, daha fonksiyonel, daha ucuz ve daha geniş
ürün yelpazesine hitap etme potansiyeli ile geliştirilecektir. Ayrıca bu proje ile ülkemizde
zengin bor kaynaklarının alternatif kullanım olanağı arttırılacaktır. Hali hazırda piyasada
kurşun dışında bariyer özellikli bir ürün mevcut değildir. Sunulan projede hazırlanacak
olan bor içeren radyasyondan koruyucu tekstiller sektör ve ülkemiz için bir ilk olmakla
birlikte kıyaslanacak herhangi bir muadil ürün bulanmamaktadır. Ülkemizde bu alana
yönelik bir ürünün olmayışı, piyasada potansiyel bir isteğin olması ve bu konu hakkında
sahip olduğumuz bilgi birikimi projemizi başlatma sebeplerimizdendir.