Bazı Tarihi Binaların Sıvalarının Arkeometrik Yöntemlerle İncelenmesi
Hazırlayanlar:Lemi Türker, Burcu Devrim Çiftçi, Prof.dr. Şahinde Demirci
Proje Özeti
Bu çalışma bazı tarihi binaların sıvalarının malzeme özelliklerini veteknolojik özelliklerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla AnkaraKalesi çevresinde bulunan Osmanlı dönemine ait dört evden sıva örneklerialınmıştır. Sıva örneklerinin malzeme özelliklerini ve mineral kompozisyonlarınıanlamak için kalın kesit analizleri, ince kesitlerin petrografik analizleri, element analizleri için ICP-OES, mineral tanımlamaları için XRD, termogravimetrik analizler, organik katkı maddeleri ve boya analizleri içinFTIR gibi çeşitli kimyasal yöntemler kullanılmıştır. Analitik uygulamalarınsonuçları, tarihi yapılarda kullanılan pigment ve sıva maddelerinin niteliğihakkında bilgi edinilmesini sağlamıştır. İnce kesit analizlerinde, kalın kesit analizlerinde tanımlanan katmansayısından daha fazla katman bulunmuştur. En fazla katman içeren örnekte12 sıva katmanı sayılmıştır. Katmanların renkleri mavi, kırmızı, yeşil, sarı, beyaz ve kahverenginin farklı tonlarında gözlemlenmiştir. Beyaz katmanlarındiğer katmanlara göre daha kalın olduğu belirlenmiştir. İki örnekte ısı yalıtımıamaçlı olduğu düşünülen katran tabakalarına rastlanılmıştır. Tuz testlerindesıva örneklerindeki kütlece tuz oranının 3. 04 -9. 22 arasında değiştiği veörneklerin Cl- ve SO42- anyonlarını içerdiği görülmüştür. Bazı örneklerdePO43-, NO2- ve NO3- anyonları bulunmuştur. Yapılan element analizlerisonucunda sıvalarda bağlayıcı olarak kireç ve jips kullanıldığı, CaOmiktarının 33. 5-43. 6 arasında değiştiği, ortalama değerin 37. 9 olduğuanlaşılmıştır. Agrega miktarı ortalama 62. 1 olarak bulunmuştur. XRDsonuçlarına göre, sıvalarda belirlenen temel mineraller kalsit ve jipstir. Jipsinsıva dayanıklılığı arttırmak için eklendiği düşünülmüştür. Ayrıca kuvars vepuzolanik aktiviteyi arttırdığı bilinen Opal-A mineralleri bulunmuştur. Kırmızırenkli sıvalarda renk veren madde olarak hematit bulunmuştur.