Biyoyağlama Yağlarının Enzimatik Üretimi
Hazırlayanlar:Togayhan KUTLUK, Bahar Gürkaya Kutluk,togayhan Kutluk, Başar Uyar, Nurcan Kapucu
Proje Özeti
Yağlayıcıların temel fonksiyonları, sürtünme ve aşınmayı azaltma, ısı aktarımını kapsayan diğer özellikleri, kirlilik süspanse etmeleri, sıvı sızdırmazlığı ve korozyon önlemeleridir. Günümüzde kullanılan yağların yaklaşık 50’si toplam kayıp uygulamaları olup, uçuculuk, dökülme ve kazalarla çevreye yayılmaktadır. Bu yağlar çevrede birikmekte ve dünya için tehlike oluşturmaktadırlar. Bu problemi çözmek için yağlayıcıların bitkisel yağ türevlerinden üretilmeleri gerekir. Bitkisel yağ türevleri, yenilenebilir, ucuz ve doğal kaynaklar olmaları nedeniyle mineral yağların yerine kullanılabilen biyoyağlayıcılardır. Biyoyağlayıcıların, özellikle denizcilik, havacılık, tarım ve kamusal alanlarda (Soğutma ve kompresör uygulamaları, iki zamanlı motorlar, zincir testere yağları, biyogreslerin üretimi, metal işleme yağları, beton endüstrisi kalıp yağları, gıda endüstrisi cihazları yağları, hidrolik yağları vb.) kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Kimyasal yönteme alternatif olarak, lipaz katalizli biyosenteze olan ilgi, ılımlı tepkime koşullarına sahip olmaları, yüksek verimleri, çok basamaklı ayırma işlemlerine gerek duyulmaması ve enzimlerin tutuklanarak tekrar kullanılabilmeleri nedeniyle son zamanlarda hızla giderek artmaktadır. Bu çalışmada bitkisel yağdan elde edilen oleik asidin bir polyol alkol olan trimetilolpropan (TMP) ile transesterleşmesi sonunda biyoyağlama yağı (TMP ester, hidrolik akışkanı) üretimi incelenmiştir. Üre hidrolizi yöntemiyle sentezlenen Mg-Al hidrotalsit desteğe tutuklanmış olan Thermomyces lanuginosa lipazı reaksiyonda katalizör olarak kullanılmıştır. Sıcaklık, yağ asidialkol mol oranı, katalizör miktarı, çalkalanma hızı ve ortamdaki su içeriğinin TMP-ester verimine etkisi incelenmiştir. Yapılan deneyler sonucunda 90’ın üzerinde TMP ester verimi sağlanmıştır. Sonuç olarak mineral yağlara alternatif farklı amaçlara uygun çevre dostu biyoyağlama yağları girdi olarak farklı yağyağ asitleri ve polyol alkoller kullanılarak enzimatik üretilebilir.