Limondan Elde Edilen Sorbent Kullanılarak Çözeltilerden Ağır Metal Ve Boyar Maddelerin Giderilmesi
Hazırlayanlar:Hasan ARSLANOĞLU, Prof.dr.fikret Tümen
Proje Özeti
Atıksulardaki boyarmaddeler estetik ve toksik etkileri nedeniyle çevrede olumsuz sonuçlar yaratmaktadır. Tekstil, deri, kağıt ve plastik endüstrileri ürünlerini renklendirmek amacıyla boyar maddeleri kullanırken çok fazla miktarda renkli atıksular oluştururlar. Dünya da 100000’den fazla türde ve 7x105 ton miktarında boyar madde üretildiği ve üretilen boyaların yaklaşık 2’sinin atık olarak sulara verildiği, sorunun büyüklüğünü çok iyi açıklamaktadır. Atıksulardaki ağır metal ve boyarmadde kalıntılarının giderilmesinde fiziksel, kimyasal ve biyolojik yöntemler kullanılmaktadır. Literatür incelendiğinde, bu metotlar içerisinde adsorpsiyon tekniklerinin uygulamada ümit vaat ettiği belirtilerek çok yaygın olarak araştırıldığı görülmektedir. Çok çeşitli fonksiyonel grupları içeren boyarmaddeleri gidermede yaygın ve etkin olarak kullanılan bir adsorbent olan aktif karbonun maliyetinin yüksek oluşu nedeniyle çeşitli tarımsal atıkların veya bunların değişik modifiye ürünlerinin bu alanda kullanılmak üzere araştırıldığı dikkat çekmektedir. Kabuğunda ve lifli iç kısmında selüloz ve pektin içeren, suyunda da başta sitrik asit olmak üzere organik asitleri ihtiva eden limondan hazırlanan bir sorbentin ağır metalleri adsorplamada etkin bir şekilde kullanılabildiği tarafımızdan yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur. Mekanizma olarak selüloz ve pektin molekülündeki alkol gruplarını karboksil grubu ile esterleştirmek suretiyle iskelete fazladan karboksil grubu sokan bu tarz bir modifikasyonla katyonik grupları kolayca bağlayan bir yapı elde edilmektedir. Buna göre, katyon bağlama yeteneğini artırmak üzere, limondan basit işlemlerle elde edilmiş söz konusu sorbentin, sulu ortamlarda iyonize olurken molekülünün asıl kısmının bir katyona dönüştüğü bazik boyaları gidermede de kullanılabileceği akla gelmektedir. Bu çalışmada, limondan yapılan sorbentin sulu ortamlardan katyonik boyar maddelerin ve ağır metallerin giderilmesi incelenmiştir.