Metal Sabunları İçin Proses Geliştirilmesi
Hazırlayanlar:Mehmet GÖNEN, Prof.dr. Devrim Balköse ; Prof.dr. Semra
Proje Özeti
Metal sabunları, madeni yağlarda ve greslerde jelleşme ajanı, plastiklerde ısıl kararlılık sağlamada, sulu çözeltilerde köpük kesme ajanı, ilaç sanayinde kalıp ayırıcı olarak kullanılmaktadır. Metal sabunları üretiminde ürün saflığı yukarıdaki endüstri kullanım alanlarında önemli bir konudur. Bu çalışmada, suda çözünmeyen bir metal sabunu olan çinko stearat üretimi ürün saflığı göz önünde bulundurularak çöktürme ve ergitme prosesleriyle gerçekleştirilmiştir. Hammaddeler ve oluşan ürün, çinko stearat, değişik teknikler kullanılarak karakterize edilmiştir. Sodyum stearat (C17H35COONa) ve çinko sülfat (ZnSO4) çözeltilerinin 70oC karıştırıldığı çöktürme prosesinde, hammadde oranlarının ürün bileşimine etkisi araştırılmıştır. Yıkama deneylerinden yan ürün sodyum sülfatın (Na2SO4)\'ün ıslak çinko stearat üzerine adsorplanmadığı gözlenmiştir. Islak çinko stearatın 100 santigrad derece kurutulmasıyla yapısında ağırlıkça su olduğu tespit edilmiştir. Optik mikroskopta sıcaklık kontrollü plaka kullanılarak çinko stearatın erime noktası 122 santigrad derece civarında bulunmuştur. Eşdeğer miktarlarda Çinko oksit (ZnO) ve stearik asitin (C17H35COOH) birlikte ısıtıldığı ergitme prosesinde sıcaklığın ve karıştırma hızının (400, 600 ve 750 devdak) dönüşüm ve ürün saflığı üzerine etkileri araştırılmıştır. En uygun reaksiyon sıcaklığının 140 santigrad derece olduğu, karıştırma hızının arttırılması reaksiyon başlangıcındaki gecikmenin azaldığı bulunmuştur. Kızıl ötesi spektroskopisi ile dönüşüm 80 olarak bulunmuştur. Ergitme prosesinden elde edilen çinko stearatın sıcaklık kontrollü optik mikroskopta 122°C\'den daha düşük sıcaklıkta eridiği gözlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, su sarfiyatının yüksek olduğu çöktürme prosesi ile yüksek saflıkta, daha ekonomik olan ergitme prosesi ile düşük saflıkta çinko stearat elde edildiği anlaşılmıştır. Ürün saflığının önemli olduğu kozmetik, gıda ve ilaç endüstrileri için metal sabunu üretiminde, çöktürme prosesi tercih edilmelidir.