Mineral Yağlarının Tribolojik Özelliklerinin Sorbitan Monostearat Ve Çinko Borat Katkısı İle Geliştirilmesi
Hazırlayanlar:Sevdiye Savrık, Prof.devrim Balköse
sevdiyeatakul@gmail.com - (533) 715-3151
Proje Özeti
Otomobil ve motor endüstrisindeki gelişmeler yüksek sıcaklık ve basınca dayanıklı kaydırıcılar gerektirmektedir. Kimya bilimindeki son gelişmeler inorganik parçacıkların tribolojide kaydırıcı katkısı olarak kullanılmasını sağlamaktadır. Bor bazlı inorganik katkılar sürtünmeyi azaltıcı, aşınma önleyici gibi özelliklerinden dolayı çalışmaların odak noktasını oluşturmaktadırlar. Bor katkılı kaydırıcılar, aşınma iz çapını, sürtünme katsayını düşürdükleri ve toksik özellikler içermedikleri için yağlama endüstrisinde giderek artan bir öneme sahiptirler. Bu çalışmada çinko borat sentezi ve bu malzemenin triboloji alanında uygulanması araştırılmıştır. Çinko borat sadece çöktürme ile değil, aynı zamanda özel bir üretim yöntemi olan ters emülsiyon tekniği ile de üretilmiştir. Parçacıkların tanımlanması SEM, FTIR, TGA, DSC, EDX ile yapılmıştır. Kaydırıcılar bölümünde ise, sentezlenen parçacıkların mineral yağ içinde sürtünmeyi ve aşınmayı önleyici özellikler sağlayıp sağlamadığı araştırılmıştır. Yağın içine sentezlenen parçacıkların yanı sıra bu parçacıkların yüzeyini kaplayan ve yağ içinde daha homojen olarak dağılmasını sağlayan sorbitan monostearat da eklenmiştir. Kaydırıcıların sürtünme ve aşınma testleri dört top aşınma cihazında yapılmıştır. Kaydırıcılarda dispersiyon ajanı, farklı çinko borat türlerinin ve yüzey aktif madde derişiminin etkileri tribolojik özellikleri göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Sorbitan monostearat, sadece dispersiyon ajanı olarak değil aynı zamanda aşınma önleyici katkı olarak da kullanılabilineceğini kanıtlamıştır. En düşük aşınma iz çapı koordinasyon çöktürme yöntemi ile üretilen çinko boratı içeren kaydırıcıda gözlenmiştir. Bu katkının yüzey aktif madde ile saf yağda 1. 402 mm olan aşınma iz çapını 0. 550 mm’ye düşürdüğü belirlenmiştir.