Yağlı Tohum Çekirdekleri Ve Çekirdek Kabuklarının Katalitik Süperkritik Akışkan Ekstraksiyonu
Hazırlayanlar:Ayhan Demirbaş, Fikret Akdeniz
Proje Özeti
Bu çalışmada Türkiye kökenli üç yağlı tohum bitkisi olan findık, zeytin ve ayçiçeğinin çekirdek ve çekirdek kabuklan kullanıldı. Çalışma iki bölüm halinde planlandı. İlk bölümde bu numunelerden ilgili standartlara göre hazırlanan test örnekleri KOH ve K2CO3 katalizörleri kullanılarak, çözücü olarak su, aseton ve metanolün kullanıldığı süperkritik akışkan ekstraksiyonuna tabi tutuldu. Çeşitli katalizörnumune oranlarında gerçekleştirilen ekstraksiyonların verim yüzdeleri hesaplandı ve grafiğe geçirildi. Bu kısımda ekstraksiyon çözücülerine göre sıcaklık su için 384, 4±5 santigrad derece, aseton için 245, 1±5 santigrad derece ve metanol için 250, 1±5 santigrad derece olarak seçilirken kullanılan katalizörnumune oranlan da 15, 25, 35, 45 ve 55 olarak ayarlandı. Katalitik deneylerde KOH katalizörünün K2C03!e göre daha etkili olduğu, en yüksek ekstraksiyon veriminin de çözücü olarak su kullanıldığında elde edildiği bulundu. Aseton ve metanol\'ün ekstraksiyon çözücüsü olarak kullanıldığı deneylerde hem KOH için hem de K2CO3 için en yüksek verim zeytin çekirdeği numunesinden elde edildi. Katalitik olmayan ekstraksiyonlarda da genelde en yüksek verimin yine zeytin çekirdeği numunesinden elde edildiği fakat katalizörsüz olarak en yüksek verimin süperkritik su- ayçiçeği numunesinden elde edildiği bulundu ( 85, 6). Çalışmanın ikinci bölümünde her numune için KOH katalizörü kullanılarak (55) oranında) elde edilen süperkritik ekstraktlar sıvı-sıvı ekstraksiyonu yoluyla fraksiyonlandı ve GC-MS birleşik sistemiyle analiz edildi. Her bir numuneden elde edilen toplam petrol eteri çözünenlerinin tam kuru numune üzerinden findık için 5, 5, zeytin için 22, 5 ye ayçiçeği için 9, 8 olduğu bulundu. Fındık numunesinden elde edilen yağ asidi bileşimininin 86, 4\'ünün doymamış, 13, 6\'sının doymuş, zeytin numunesinden elde edilenin 89, 3\'ünün doymamış, 10, 7\'sinin doymuş ve ay çiçeğinden elde edilenin ise 88, 2\'sinin doymamış, 11, 8\'inin doymuş yağ asitlerinden oluştuğu bulundu.