Zeytinyağı İşletmeleri Atıksuyundaki (Karasu) Fenoliklerden Antimikrobiyal Ürünlerin Üretimi
Hazırlayanlar:Erdinc Ikizoglu
Proje Özeti
Dünya da yaklaşık yıllık 2, 5 milyon ton zeytinyağı üretiminin 98’i Akdeniz Ülkelerinde, bu değerin yarısı ise tek başına İspanya’da gerçekleşmektedir. Ülkemizde ise 1000 civarında tesiste yaklaşık yıllık 150. 000 ton zeytinyağı üretimi gerçekleştirilmektedir. Tüm üretim süreçlerinde zeytinin içerdiği ortalama 20 oranındaki yağ kazanılırken, ortalama 30 katı madde içeriği ile 50 su içeriği ise atık olmaktadır. Zeytinyağı üretim süreçlerinde katı atık olarak çıkan pirina, özel tesislerde hekzan ile ekstrakte edilip içerdiği 2–5 yağ kazanılmakta, geriye kalan kurutulmuş pirina da yakıt olarak değerlendirilmektedir. Ekonomik olarak değerlendirilebilen pirinaya karşı atıksu (Karasu) ise çevreye gelişigüzel bırakılmaktadır. Bunun sonucu olarak da ekonomik değerini kaybetmekte ve çevreyi büyük ölçüde kirletmektedir. Akdeniz ülkelerinde zeytinyağı üretim sezonu olan Kasım–Mart aylarında yaklaşık 10 milyon m3 karasuyun çevreye bırakıldığı tahmin edilmektedir. Zeytinyağı üretim tesisleri, 1 ton zeytin başına, yaklaşık 1 m3 zeytin karasuyunu doğrudan alıcı ortama deşarj etmektedirler. Zeytin karasuyu, zeytin tanesinin içerisinde bulunan değerli kimyasal maddeleri içermektedir. Bu bileşiklerden en değerlisi olan fenolik bileşiklerin antimikrobiyal özelliklerinden dolayı biyolojik arıtma yapılamamaktadır. Bu proje kapsamında modifiye toz zeolit (Klinoptilolit) minerali kullanılıp fenolikler adsorbe edilerek konsantre toz antimikrobiyal ürün elde edilmiştir. Ürünün yapılan antimikrobiyal testleri, ticari bir dezenfektanla karşılaştırıldığında 2 kat konsantrasyonda farklı bakteri ve funguslarda daha etkin sonuçlar verdiği ölçülmüştür.