Dünyanın 56. büyük ekonomisi olarak tanımlanan Katar, Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayımlanan 2016-2017 Global Rekabetçilik Raporu’nda da en rekabetçi ülkeler arasında 18. sırada yer alıyor. Mali disiplin, kamu yatırımlarının etkinliği ve diğer bazı makroekonomik göstergelerdeki sıralaması açısından, Ulusal Para Fonu’nun beklentilerini karşılayan 138 ülke içinde ilk 20’de yer alıyor. Son derece yoksul bir tarihi geçmişin ardından hızla gelişen, modern ve liberal bir Arap ülkesi haline gelen Katar, artan petrol geliri ve sahip olduğu doğalgaz rezervleri sayesinde kişi başına düşen 144 bin dolarlık geliriyle dünyanın en zengin ülkeleri arasındadır.
Ekonomisi petrol ve doğalgaza dayalı Katar, dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatçısı olmakla beraber Rusya ve İran’dan sonra doğalgazda dünyanın en büyük üçüncü ülkesi konumundadır. Dünya doğalgaz rezervlerinin %15’ini elinde tutan Katar’ın doğalgaz üretimini 300 yıl boyunca sürdüreceği öngörülüyor. Ülkenin Gayrisafi Yurt içi Hasılası’nın (GSYİH) % 56’sı, ihracat gelirlerinin ise % 89’u petrol ve doğalgaz sektöründen elde ediliyor. Petrol rezervi 26,8 milyar varil olan ülkede petrol, Dukhan ve Qatari’de çıkarılıyor. Doğalgaz ihracatı, Katar’ın toplam ihracatının % 40’ına ulaşmış olup, önümüzdeki dönemde daha da artması bekleniyor. Katar’ın toplam doğalgaz rezervi 25,3 trilyon m3 ve yıllık LNG ihracatı 31 milyon tondur. Katar LNG ihracatını yılda 77 milyon ton düzeyine çıkarmayı hedefliyor. LNG tesisleri Katar’ın imalat sanayinin en önemli kolu olarak göze çarpıyor.
Ekonominin çeşitlendirilmesine yönelik politikalar egemen
Ülkede ayrıca, doğalgazdan petrol ürünleri üretilmesini ve ihraç edilmesini öngören GTL–gas to liquids teknolojisi konusunda da önemli adımlar atıldı. Diğer taraftan ekonominin çeşitlendirilmesine ilişkin politikalar sadece doğalgaz ve buna bağlı sanayi tesislerinin kurulmasıyla sınırlı kalmıyor, enerji dışı alanlarda faaliyet gösterecek firmaların Katar’a çekilmesine de çalışılıyor. Bu çerçevede Ras Laffan ve Mesaieed Sanayi Bölgesi'nin yanı sıra Katar Bilim ve Teknoloji Parkı (Qatar Science and Technology Park) ve Katar Finans Merkezi (Qatar Financial Center) kurularak teknoloji ve finans alanlarında yabancı yatırımcıların bu iki serbest bölgede % 100 yabancı sermayeli şirket kurarak faaliyet göstermelerine imkan tanınıyor. Petrol gelirlerinin devletin toplam gelirleri içerisindeki payının % 60’tan fazla olması nedeniyle devlet harcamaları da petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan direkt olarak etkileniyor.
2016-2020 dönemi reel büyüme yüzde 4,1 olarak öngörülüyor
Katar’ın büyük hidrokarbon rezervleri, ülkenin hızla büyüyen ekonomisinin lokomotifi konumunda. Petrol sektörü Katar ekonomisinin temelini oluşturuyor. EIU verilerine göre petrol fiyatları ve güçlü iç talep nedeniyle ülkede 2016-20 döneminde reel büyümenin yıllık ortalama yüzde 4,1 olacağı öngörülüyor.
Türkiye son iki yılda ticaret fazlası veriyor
Türkiye’nin Katar’a olan ihracatına yıllar itibarıyla bakıldığında ise 2012 yılında 257 milyon dolar, 2013 yılında 244 milyon dolar, 2014 yılında 344 milyon dolar, 2015 yılında da 423 milyon dolar olarak gerçekleştiği görülüyor. Türkiye’nin, Katar’a olan ihracatı 2016 yılında ise % 4 artarak 439 milyon dolar oldu. Katar’ın 2016 yılında Türkiye’nin toplam ihracatındaki payı %,3 civarında. Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında ise 53. sırada yer alan Katar, Türkiye’den motorlu araç parçaları, giyim ürünleri ve halı ithal ediyor. Türkiye ise Katar’dan petrokimya, işlenmemiş hayvan derisi ve amonyak türevlerini satın alıyor. Sektörel bir yaklaşımla incelendiğinde her türlü inşaat malzemeleri, ev tekstil ürünleri, kimya ürünleri, contract mobilya ürünleri, doğal taşlar, kuyumculuk ürünleri, porselen, seramik, cam ürünleri, beyaz eşya ve oto yan sanayi gibi ürünlerinin Katar pazarında önemli bir potansiyeli olduğu görülüyor.
Yatırımcılar şirketin tamamına sahip olabiliyor
Katar vatandaşı olmayanların ülkede iş yapabilmesi için eskiden Katar’da kurdukları şirketin sadece yüzde 49’una sahip olmalarına izin veriliyordu. Ancak 19 Ekim 2016 tarihindeki Bakanlar Kurulu Toplantısı’nda kabul edilen bir kanunla bu oran ortadan kaldırıldı, artık ülkede yatırım yapmak isteyen yabancılar kuracakları şirketin tamamına sahip olabiliyor. Katar’da yapılacak iş dışarıdan ürün getirmekse, yatırımcıların kendilerine ticari temsilci yani 'commercial agent' atamaları gerekiyor. Zira bu ticari temsilci tüm işlemlerde satış temsilcisi gibi rol oynuyor. Eğer iş ya da proje Katarlı bir işverene yapılacaksa ve proje bitiminde ülkeden ayrılma durumu varsa, yatırımcının kendine 'sponsor' bulması gerekiyor. Sponsor, Katar hükümetiyle gerekli tüm evrak işlerini halletmekle yükümlü oluyor. Eğer projenin sahibi yani işveren bir devlet kurumu ise bu durumda Katar hükümeti 'sponsor' istemiyor. Katar’da en çok iş yapma şekli ise Limited Liability Company (LLC) firması kurmak. Kurulan ortaklıkta (Jointventure-JV) eğer yabancı ortak esas işi yapansa, Katar kanunları bu kişinin şirket kârından % 80 civarı kazanmasına imkan tanıyor. Jointventure (JV) olarak kurulan ortaklıklarda, iş yapmak için ayrıca bir 'sponsor' firmaya ihtiyaç duyulmuyor. Elde edilen kârın % 10’u ise kurumlar vergisi olarak ödeniyor.
Gümrük mevzuatı basitleştirildi
Körfez İşbirliği Konseyi Gümrük Birliği’nin (KİKGB) 1 Ocak 2003 tarihinde yürürlüğe girmesi, Katar’ın gümrük mevzuatının önemli ölçüde basitleşmesini sağladı. Buna rağmen, uygulamada zaman zaman bürokrasiden kaynaklanan sorunlar, gümrük işlemlerinin uzamasına neden olabiliyor. KİKGB çerçevesinde üye ülkeler, ortak gümrük mevzuatı ve tarifesi uyguluyor. Bu çerçevede, KİKGB’e giren ürünler, Gümrük Birliği alanına giriş yaptıkları ilk noktada (single point of entry) gümrük işlemine tabi tutuluyor. Pek çok ürünün ithalatının yapılabilmesi için ithalatçı lisansı gerekiyor ve bu lisans sadece Katar vatandaşlarına veriliyor. Ülkede sadece yetkilendirilmiş yerel acentelerin ithalat yapabilmelerine izin veriliyor. Bununla birlikte, yerel acentenin yedek parça ve satış sonrası hizmet yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda yerel acente kullanılması zorunluluğundan vazgeçilebiliyor. İthalat lisansı ise yalnızca Katar Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı’na tescilli Katarlı ithalatçılara veriliyor. KİKGB çerçevesinde, KİK üyesi ülke menşeli mallar gümrük vergisinden muaf tutuluyor. Diğer taraftan Büyük Arap Serbest Ticaret Alanı (GAFTA) içerisinde yer alan Katar, GAFTA doğrultusunda GAFTA’ya üye Arap ülkeleri orijinli mallara gümrük vergisini kaldırdı.
50 yıl vadeyle arazi kiralanıyor
Yabancılar, Katar’da toprak sahibi ya da istisnai bölgeler dışında ev sahibi olamıyor. Ancak yabancı firmalar, 50 yıla kadar uzun vadeli arazi kiralayabiliyor. Katar tax-free bir bölge değil, vergi uygulaması var. Maaşlarda vergi kesintisi olmuyor ama kurumsal bazda yabancı firmalar hükümete % 0-35 arası oranda vergi ödemekle mükellef. Ülkedeki gümrük vergisi oranı ise genelde%5 civarında.
Nüfusun % 70’i yabancı
Katar nüfusunun % 77’si erkek, % 47,5’i 29 yaşın altında bulunuyor. Nüfusun % 90’ı şehirlerde yaşıyor. Başkent Doha nüfusun %45,7’sini, 10 kilometre uzaklıktaki Rayyan ise %36,7’sini barındırıyor. 2 milyon aşan Katar nüfusunun % 70’ni farklı ülke vatandaşları oluşturuyor. Bu kültürlerin etkisiyle birlikte ülkede yeme-içme sektöründeki yatırımlar da hız kazanmış durumda. Özellikle restoran işletmeciliği çok rağbet gören bir yatırım ve iş türü. İşçiler arasında ise Filipinli, Hintli ve Nepalliler öne çıkıyor. Beyaz yakalı sayısının da her geçen gün arttığı ülkede, Türkiye vatandaşları için vize şartı aranmıyor. Katar’da hükümet tarafından sürdürülen çalışmalarda ağırlıklı olarak, Katarlı iş gücünün kalitesinin artırılarak özel sektörde istihdam edilmesi hedefleniyor. Bu çerçevede ülkede faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerle birlikte Katarlılar için yoğun mesleki eğitim programları düzenleniyor. Diğer taraftan ülkede iş gücüne tanınan haklar da Katarlılarla sınırlı kalıyor.
Pazardan Aktif Pay Almak İsteyen Şirket Kurmalı
Katar’da çok yüksek bir rekabet var. Yüksek rekabete rağmen Türk firmaları bugüne kadar başarılı projeleri nedeniyle, avantajlı konumda. Pazarda daha aktif yer almak isteyen Türk firmalarının Katar’da şirket kurmaları ve faaliyetlerini bu şirket üzerinden yürütmelerini tavsiye ediliyor. Ayrıca Türk ürünleri ülkede bir kalite sembolü olarak görülüyor.
Ay Takvimine Göre İş Yapılıyor
Katarlı iş adamları bir tanıdık vasıtasıyla iş yapmayı tercih ediyor. Majlis denen yerde toplanan Katarlılar, toplantılarını genellikle sabah ya da akşam saatlerinde gerçekleştiriliyor. Dakiklik konusuna fazla önem verilmiyor ancak sizden bekleniyor. Yılın en sıcak ayı olan ağustosta, Ramazan’da, dini bayramlarda ve cuma günleri iş görüşmeleri planlanması tavsiye edilmiyor. İslam takviminde ay takvimi kullanılıyor.
Bu kapsamda, mevcut potansiyelin değerlendirilmesi adına İKMİB olarak 10-14 Aralık 2017 tarihleri arasında ilaç, medikal, kozmetik ve temizlik ürünleri, mutfak eşyaları, inşaat malzemeleri, plastik ve kauçuk, ambalaj, petrokimyasallar başta olmak üzere kimyanın alt sektörlerine yönelik olarak Katar Ticaret Heyeti düzenlenecektir.
Detaylı bilgi için duyurumuza http://www.ikmib.org.tr/tr/katar-ticaret-heyeti.html bağlantısından ulaşabilirsiniz.